ပိူဝ်ႈတႃႇ တူဝ်ဢိၵ်ႇၸႂ်တေၸိုၼ်ႈသႂ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်

August 19, 2019

65

ပိူဝ်ႈပဵၼ် ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဢိၼ်ႇတႃႇၼႅတ်ႉ၊ ၵၢပ်ႈပၢၼ် ဢၼ်လဵၼ်ႈၵဵမ်းလႆႈ ၼႂ်းၾူၼ်းမိုဝ်းထိုဝ် ငၢႆႈငႅမ်ႈလႄႈ ပေႃးၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း တႃမိုၼ်းၵႂၢင်ႈၵူင် ႁိုဝ်တေမီးတႃလပ်းတႃၼွၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢင်ၼႂ်သမ်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈလုၵ်ႉ။ ပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ လႄႈ ႁၢတ်ႈႁၢႆးၶဝ် ၶႅၼ်းၼႃႇ။ လူဝ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႃႇ၊ လူဝ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႃႇ။ ၵၢင်ၶမ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈၼွၼ်း ၵၢင်ၼႂ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈလုၵ်ႉတႄႉ တူၵ်းလိုၼ်းၵၢၼ်၊ တူၵ်းလိုၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉၼႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁိူဝ်ႉၸႂ်ၼႆႉ ၼႃႇလိူဝ်သေ ဢၼ်တူဝ်ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈၵွၼ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႄႇ။ ယွၼ်ႉၼႆ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် လုၵ်ႉလႆႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉသေ ၵႂႃႇၵၢၼ်၊ ၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်း လီလီငၢမ်းငၢမ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းတူၺ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈလႄႈ။

(1) ယႃႇဢဝ် ၶိူင်ႈပူၵ်းတိုၼ်ႇ ဝႆႉၸမ်တူဝ်ၵဝ်ႇ။

ဢဝ်ၾူၼ်း၊ ဢွမ်မူင်း၊ ၸၢၵ်ႈပူၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပၼ်ဝႆႉ ၶိူင်ႈပူၵ်းတိုၼ်ႇ (alarm) ၼႆၸိုင် လူဝ်ႇဝႆႉ တီႈဢၼ် လုၵ်ႉတီႈၵူႇၼွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ ယိုၼ်း ဢမ်ႇထိုင်လႆႈၼၼ်ႉလႄႈ။ သဵင်ပူၵ်းတိုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ် သဵင်တွႆႇသဵင်မူၼ်ႊ ဢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၼႆ ၶႅၼ်းၶႅမ်ႉ။ ၼႆႉၸင်ႇတေမီးၸႂ်ၶႂ်ႈလုၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈသေမဝ်ႇၵႃး ယွၼ်ႉဝႆႉၵႆတီႈ ၼွၼ်း လႄႈ လႆႈလုၵ်ႉဢိုတ်းပႅတ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်တင်းလုၵ်ႉဢွၵ်ႇၽႃႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉၼႃႇ။

(2) ႁႂ်ႈသၢႆလႅင်းၶဝ်ႈထွင်ႇမႃး။

တၢင်းလပ်းသိင်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတိူဝ်းဢူၼ်ႈၼူၼ်းၼႆလႄႈ ပေႃးလုၵ်ႉဢွၵ်ႇၽႃႈၵမ်း လဵဝ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇၾၵ်းတူႁူးလႅင်းၵမ်းလဵဝ်လႄႈ။ သၢႆလႅင်း ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၸင်ႇၶဝ်ႈမႃးသေ တႃ ၵေႃႈ တေမိုၼ်းၵႂၢင်ႈမႃးၵမ်းလဵဝ်။

(3) ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ တႄႇႁဵတ်း ဢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈၸႂ်တီႈသုတ်းၼၼ်ႉလႄႈ။

သင်ဝႃႈ လႆႈၸႂ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၾူၼ်းမိုဝ်းထိုဝ်ၼႆၸိုင် ပေႃးတိုၼ်ႇယဝ်ႉ ဝၵ်ႉတၢဝ်းလဵၼ်ႈၾူၼ်း ၼႂ်းတီႈၼွၼ်းၵေႃႈ လႆႈယူႇ။ ပေႃးလႆႈႁဵတ်း ဢၼ် တူဝ်ၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်ၼႆတႄႉ တေဢမ်ႇၶႂ်ႈၼွၼ်းၶိုၼ်း သေ တႃၵေႃႈၵႂၢင်ႈမႃးၼၼ်ႉၼႃႇ။ လူလိၵ်ႈ၊ ထွမ်ႇ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ။

(4) ၵိၼ်ၵေႃႇၾီႇ။​

ၵေႃႇၾီႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢႆးၸိူင်း တႃႇ ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်ၼႆၵေႃႈ ယင်းဝႃႈလႆႈၵွၼ်ႇ။ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိၼ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်။ တၢင်းၸိုၼ်ႈပၢင်ႇ ဢၼ်လႆႈမႃး ယွၼ်ႉၵိၼ်ၵေႃႇၾီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇ မိူၼ်တၢင်ႇလွင်ႈလူး။

(5) ႁဵတ်းၽိုၵ်းသၼ်း။

သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလႆႈ တႃႇၵႂႃႇ လဵၼ်ႈၵျိမ်ႇ GYM ၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈႁိူၼ်းသေ ႁဵတ်း ၽိုၵ်းသၼ်း ႁႂ်ႈလိူတ်ႈဢုၼ်ႇ၊ ႁဵတ်းၽိုၵ်းသၼ်း ထူၺ်ႈၸႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈ။ ယင်းတေၸွႆႈထႅမ် ပၼ် ပၢႆးယူႇလီ ႁူဝ်ၸႂ် လႄႈ တႃႇလိူတ်ႈပၼ်ႇႁွၼ်ႈ လီၵွၼ်ႇ။

(6) ၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်။

ၶဝ်ႈၼႂ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇ ပၼ်လွတ်ႈလႃးလႃးၼႆ တေႁူႉၵၼ်ဝႆႉဢွၼ်တၢင်း ယူႇ။ ဢမ်ႇလႆႈၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆၵေႃႈလၢႆး တႃႇၵိၼ် ၶဝ်ႈၼႂ်တႄႉ တိုၼ်းလမ်ႇလွင်ႈဝႆႉ။ ပိူဝ်ႈတႃႇ ဢဵၼ် ႁႅင်း တေတဵမ်ထူၼ်ႈ သုတ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢဵၼ် ႁႅင်း ဢၼ်လႆႈတီႈၶဝ်ႈၼႂ်ၼၼ်ႉ မီးမွၵ်ႈ ၼိုင်ႈၶိုင်ႈ ၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼႆ တႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇတေၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇပဵၼ် တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီးၼမ်ႉ လႅမ်ႉဢႃႇႁႃႇရ တဵမ်ထူၼ်ႈတင်း ထၢတ်ႈပရူဝ်ႇ တိၼ်း၊ ထတ်းၵၸီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တေဢမ်ႇလႆႈ ပဵၼ် ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်ၶူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းဝႆႉ။

(7) ပိူဝ်ႈတႃႇ တေၸိုၼ်ႈသႂ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႉဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၼွၼ်းလိုၵ်းၼၼ်ႉ တႃႇႁႂ်ႈတေလုၵ်ႉမႃးလႆႈၸိုၼ်ႈၸိုၼ်ႈသႂ်သႂ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၼႂ် ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈလႃးလႃး။ ယွၼ်ႉၼႆ လူဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၶၢဝ်းၼွၼ်းသေ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်း ၼွၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇယိုတ်းပႅတ်ႈ ဢၼ်တူၺ်း ၾူၼ်း၊ တူၺ်းထီးဝီးၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶဝ်ႈၽႃႈၵမ်း လဵဝ်လႃႈ။

လွင်ႈလႂ်ၵေႃႈလီ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇပေႉၸႂ်တူဝ် ၵဝ်ႇလႆႈလီငၢမ်းၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းလႄႈ လူဝ်ႇ ႁဵတ်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၾိင်ႈ ယၢမ်ႈ။ တီႈဢေႇသုတ်း ပေႃးႁဵတ်းသေ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ ၼႆ တေယၢမ်ႈၵႂႃႇလႄႈ ၶၢဝ်းၵၢင်ၸႂ်သူၸဝ်ႈၵေႃႈ တေၸိုၼ်ႈသႂ်ႁၢင်ႊလီမႃးယူႇယဝ်ႉဢေႃႈ။