လွင်ႈၵူၼ်းၸၢႆးတႆးၶဝ် ဝဵၼ်းႁူဝ်(ၶဵၼ်းႁူဝ်)

လွင်ႈၵူၼ်းၸၢႆးတႆးၶဝ် ဝဵၼ်းႁူဝ်(ၶဵၼ်းႁူဝ်)
-------------------------------------------------
ပေႃးဝႃႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ၾိင်ႈထုင်းတႆးပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်- ၼႂ်းၾိင်ႈထုင်းတႆးတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးတႆးႁဝ်း ဝဵၼ်းႁူဝ်(ၶဵၼ်းႁူဝ်) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းတႆးႁဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ၵူၼ်းၸၢႆးတႆးႁဝ်း ဝဵၼ်းႁူဝ် (ၶဵၼ်းႁူဝ်)လႃႇၼႆပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် တေဢွၼ်ၵၼ်ထၢင်ႇဝႃႈ

> ဝဵၼ်းတႃႇ ႁႂ်ႈႁၢင်ႈလီ လႅပ်ႈလဝ်းႁိုဝ်
> ဝဵၼ်းတႃႇႁၢင်ႈၶိူင်ႈႁိုဝ်
> ဝဵၼ်းတႃႇႁႂ်ႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်တႆးႁိုဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ
ပေႃးဢမ်ႇႁူႉလွင်ႈမၼ်းလီꧦ ၵႆႉထၢင်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။

* တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸၢႆးၸိူင်းၶဝ်တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵဝ်ၵေႃႈဝႃႈပဵၼ်တႆးတႆးၼႆသေ ဢဝ်ၸေႈၶၢဝ်ဝဵၼ်းႁူဝ်ဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇတူၺ်းႁၼ်ႁၢင်ႈလီ ဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈၼႂ်းတႃသေ ဢမ်ႇၵႃး ဢဝ်ၵုင်ႇၾိင်ႈထုင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈလူႉ           ႁၢင်ႈႁၢႆႉ ႁၢင်ႈၸႃႉၵႂႃႇၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။

* ပေႃးဝႃႈတေၼုင်ႈၶူဝ်းၾိင်ႈထုင်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼိုင်ႈၶိူဝ်းၼႆၸိုင် ၼုင်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈယဝ်ႉ ၼုင်ႈတႃႇတၢင်တူဝ်ၸၢဝ်း

ၶိူဝ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီၼုင်ႈႁႂ်ႈမၼ်းၶႅပ်ႉလႅပ်ႈ တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တႅတ်ႈတေႃး ၸွမ်းၼင်ႇ ၾိင်ႈထုင်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼၼ်ႉမီးဝႆႉၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈၼုင်ႈတႃႇႁၢင်ႈလီလႄႈသင် ၶႂ်ႈၼုင်ႈဢွၵ်ႇၼႃႈဢွၵ်ႇတႃလႄႈသင် ပေႃးဝႃႈၸူးဢဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႂ်ႈၼုင်ႈၵူၺ်း
သေ ဢမ်ႇႁူႉလွၵ်းလၢႆးၼုင်ႈမၼ်းပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ႁိုင်ႁိုင်မႃး တေႁႃႁွင်ႉၽႂ်ပဵၼ်ပေႃႈၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉလႆႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈတေၼုင်ႈၶူဝ်းၾိင်ႈထုင်းတႆးၼႆ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းထုၵ်ႇလီႁူႉ ထုၵ်ႇလီမေႃဝႆႉ ထုၵ်ႇလီတူၺ်းဝႆႉ လၢႆးႁဵတ်းလၢႆး    သၢင်ႈလၢႆးၼုင်ႈလၢႆးဝႆမၼ်းဝႆႉလီလီယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈၼၼ်ၸိုင် ႁဝ်းၶိုၼ်းမႃးလၢတ်ႈလွင်ႈ ၾိင်ႈထုင်း လၢႆးၵူၼ်းၸၢႆးၶဝ်ဝဵၼ်းႁူဝ်ၼၼ်ႉထႅင်ႈၵွၼ်ႇ----

လၢႆးၶဵၼ်းႁူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆး

လွင်ႈၵူၼ်းၸၢႆးဝဵၼ်းႁူဝ်ၼႆ တေႇဢဝ်ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဝဵၼ်းမႃးလႄႈ ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းတႆးႁဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ႁၢၼ်ႉတေႃႇတေႃႈလဵဝ်ၵေႃႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇ သႅၶွင်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် သီလိူင် သီၶၢဝ် တင်ႈယၢဝ်းမီးမွၵ်ႈဝၢႆႈၼႆႉသေ ဝဵၼ်းႁူဝ်၊ ငဝ်ႈ ၽႅၼ်ႇၼၼ်ႉၽၢႆႇၼိုင်ႈတေႉ ဢဝ်မူၵ်းထူမ်ဝႆႉ တႃႇၽၢႆႇၼိုင်ႈတေႉ ဢဝ်ဢွၵ်ႇမႃးႁဵတ်း ႁၢင်ႈ ဝႂ်ထၢၼ်သေ ပွႆႇပႅၼ်ဢွၵ်ႇတင်း  ၶၢင်ႈၽၢႆႇၶႂႃ။ ဢၼ်ပၼ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈယၢဝ်းပူၼ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈထိုင်ၶိုၼ်းႁူဝ်ဝႃႇ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈတေၵႆႉႁၼ်ယူႇ ဢၼ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ပၢႆႉဝႆႉယွၼ်ႇဢူင်ႉယူင်ႉ ပေႃးထိုင်ႁူဝ်ႃႇဢၼ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁၢင်ႈလီသေ တေဢမ်ႇပေႃးလီတူၺ်း။

ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ဢႃယုႉ ယႂ်ႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၶဝ်လႆႈယူႇတႂ်ႈ ဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်လႄႈ လၢႆးဝႆႉၽၢႆႇဢၼ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႉၼမ်ၶဝ်တေဝႆႉၽၢႆႇသၢႆႉ။ ၸဝ်ႈၾႃႉၸိူဝ်းဢၼ်ဢႃႇယုလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ဝႆႉၽၢႆႇၶႂႃ။ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၼႆႉ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၽၢႆႇဢၼ်ပႅၼ်ဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်မေႃႁဵတ်းၼႃႇ။ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်လႄႈ တင်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ၶဝ် လၢႆးဝဵၼ်းႁူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆးၶဝ်တိုၼ်းမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၸဝ်ႈသိုၵ်းၶဝ် မူိဝ်ႈၶဝ်ဢွၵ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ တီႈပွႆႇငိူၼ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ
ပေႃးဝႃႈၶဝ်ပွႆႇလူင်းၽၢႆႇၶႂႃပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၽၢႆႇၵူၼ်းႁၢႆႉၶဝ်ၼၼ်ႉၶဝ်တိုၼ်းဝႃႈဢဝ်ပေႉလႆႈၽူႈၶဵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။

 ပေႃးဝႃႈၶဝ်သုမ်းၽူႈၶဵၼ်ၵေႃႈၶဝ်ၶိုၼ်းပွႆႇယွၼ်ႇလူင်းၽၢႆႇသၢႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈပႂ်ႉဢသၢၵ်ႈသၢႆၸႂ် ၸဝ်ႈၾႃႉၼႂ်းႁေႃၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈၶဝ်လႆႈႁဵတ်းၶႃႈ ႁဵတ်းၵူၼ်းၸႂ်ႉ ၵူၼ်းလူလွမ်လႄႈ ၶဝ်ဝႆႉဢၼ်ပႅၼ်မၼ်းဢွၵ်ႇၽၢႆႇသၢႆႉၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးတႆးၶဝ်ဝဵၼ်းႁူဝ်

ဢၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးတၢႆႁဝ်းဝဵၼ်းႁူဝ်ၼႆႉ ၽႅၼ်ႇဝိၼ်းႁူဝ်ၼၼ်ႉ --
> ဢဝ်ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵေႃႈလႆႈ။
> ဢဝ်ႁဵတ်းဢၼ်ႁေႉႁၢမ်ႈၵေႃႈလႆႈ။
> မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၶဝ် ပေႃးဝႃႈၶဝ်ၵႂႃႇၵႃႉ ၵႂႃႇၶၢႆပေႃးၼႆ သင်ဝႃႈၵႂႃႇၺႃးမႄႈၼမ်ႉလႄႈသင် ၺႃးႁူၺ်ႈလိုၵ်ႉလႄႈသင် ၶဝ်      ဢဝ်ၽႅၼ်ႇဝဵၼ်းႁူဝ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၶိူဝ်းသေၸႂ်ႉတိုဝ်းတႃႇၶဝ်ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးဝႃႈၶဝ်ဢွၵ်ႇတႃႈဢွၵ်ႇတၢင်းပေႃးၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇပႃးၸိူၵ်ႈသင်ဢဝ်ၽႅၼ်ႇဝဵၼ်းႁူဝ်ၵႂႃႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းၵေႃႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယဝ်ႉ။

> ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းႁႆႈ ႁဵတ်းၼႃးၵေႃႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ဝဵၼ်းႁူဝ်ၵႂႃႇပေႃးၼႆၸိုင် မၼ်းႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈ လွင်ႈလႅတ်ႇမႆႈၼႆၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။

> ၺႃးမိူဝ်ႈၵႂႃႇၵၢၼ်ႇၵႂႃႇၵျွင်းၵေႃႈ ပူတ်းဢဝ်ဢၼ်ဝဵၼ်းႁူဝ်ၼၼ်ႉမႃးတၢင်ႇႁူဝ်ဝႃႇသေၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇပႃးမႃးထႅင်ႈၽႅၼ်ႇပၢႆႉႁူဝ်ဝႃႇဢၼ်လိူဝ်မၼ်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

> သိုၵ်းမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၶဝ် ပေႃးဝႃႈၶဝ်ဢွၵ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၼႆ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇၼၼ်ႉဝဵၼ်းႁူဝ်ၵႂႃႇသေ ၽႅၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်း ဢၼ်ႁေႉႁူဝ်ၶဝ်ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈၶဝ်တိၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉၶဝ်တူဝ်လိပ်းမၼ်းၸိုင် ဢဝ်ၽႅၼ်ႇဝဵၼ်းႁူဝ်  ၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၸိူၵ်ႈသေမတ်ႉဝႆႉၵေႃႈလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

> မိူဝ်ႈလႆႈၼွၼ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇဝဵၼ်းႁူဝ်ၼၼ်ႉႁဵတ်းမွၼ်ႁူဝ်သေၼွၼ်းၵေႃႈလႆႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၺႃးမိူဝ်ႈပႆတၢင်းႁိူဝ်ႉမွႆႈႁူဝ်ႇလႆၶႆးယွႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်းၽႅၼ်ႇၸဵတ်ႉႁိူဝ်ႇၵေႃႈလႆႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

*ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵူၼ်းလႄႈ သီၽႅၼ်ႇ ဢၼ်ဢဝ်ဝဵၼ်းႁူဝ်*

> ၵူၼ်းၸၢႆးမၢဝ်ႇ ဢၼ်ပႆႇတေႇၼႃႈႁိူၼ်း- သီၶွင်ႇၼုမ်ႇ။
> ၵူၼ်းၸၢႆးမီးၼႃႈႁိူၼ်း၊ ၵူၼ်းၸၢႆးဢၼ်တိုၵ်ႉႁဵတ်းပွႆးပၢင်ၶႅၵ်ႇ၊ လႄႈပေႃႈမၢႆႈ၊ ပေႃႈႁၢင်ႉ- သီလိူင်။
> ၵူၼ်းဢသၢၵ်ႈယႂ်ႇ၊ ၵူၼ်းၵမ်သိၼ်- သီၶၢဝ်။
> ၸဝ်ႈသိုၵ်း ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၶဝ်- သီလႅင်။
> ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵွပ်ႈၶဝ်မီးၵုင်ႇယႂ်ႇလႄႈ ၶဝ်ဝဵၼ်း -- သီငႃးၸၢင်ႉ၊

ၽႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်  (သီၶဵဝ်ၵေႇ၊ သီၵမ်ႇ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ဝဵၼ်း၊ ပေႃးဝဵၼ်းဢွၵ်ႇတီႈပွင်ႇ
ဝႃႈ ဢၼ်ၵၢမ်ႇယေႃႈ ဢၼ်ၸၼ်ႉတႅမ်ႇ ဢၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵႆႉႁၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးတႆးၶဝ်ၼုင်ႈၽိတ်း ဝဵၼ်းၽိၼ်းဝႆႉယူႇ သီဢၼ်ၶဝ်ဝဵၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉတိႈပွင်ႇမၼ်း။ ၽၢႆႇဢၼ်တေ ဝႆႉပႅၼ်ဢွၵ်ႇၽၢႆႇၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉတီႈပွင်ႇမၼ်း ပွႆႇပႅၼ်ဝႆႉၵူႈၽၢႆႇ ဢဝ်ၵမ်ႉမၼ်းတေႃႇ ဢဝ်ၵမ်ႉမၼ်းပဵၼ် ဢဝ်ၵမ်ႉမၼ်းဝႃႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်မၢဝ်ႇ ပႆႇလႆႈတေႇၼႃႈႁိူၼ်းပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် တေလႆႈပဵၼ် သီၶွင်ႇၼုမ်ႇဢၼ်လဵဝ်၊ သီၶွင်ႇၼုမ်ႇၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇတီႈ ပွင်ႇဝႃႈ တိုၵ်ႉပဵၼ်မၢဝ်ႇ ပႆႇလႆႈတေႇၼႃႈႁိူၼ်းသေပွၵ်ႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဝဵၼ်းသီလိူင် ပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ယၢမ်ႈတေႇၼႃႈႁိူၼ်းမႃး၊ ယၢမ်ႈမီးမႄးမႃးယဝ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးပွႆႇငိူၼ်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇၽၢႆႇသၢႆႉပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၶႃႈပိူၼ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးပိူၼ်ႈ လႆႈယူႇတႂ်ႈမိုဝ်းပိူၼ်ႈၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယဝ်ႉၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ ၼိမိၵ်ႈဢမ်ႇလီ၊ လႄႈ သုမ်းသိုၵ်းၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈဢဝ်ၸေႈၶၢဝ်ဝဵၼ်းဢဝ်ၼႆ ဢၼ်ၼႆႉၶႅၼ်းယႃႉၼႃႈယႃႉတႃယႃႉၾိင်ႈထုင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၸေႈသေဝဵၼ်း တေလႆႈဢဝ်ၽႅၼ်ႇသေဝဵၼ်း၊တေလႆႈပွႆႇငိူၼ်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇၽၢႆႇၶႂႃ၊ ပွင်ႇဝႃႈ      ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈၸႂ်ႉၽႂ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးၽႂ်၊ ဢမ်ႇလႆႈယူႇတႂ်ႈမိုဝ်းၽႂ်၊ ပွင်ႇဝႃႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၾၢင်ႉဝႆႉလီလီ ၸိူဝ်းပဵၼ်မၢဝ်ႇမၢဝ်ႇၶဝ် ပေႃးဝဵၼ်းႁူဝ် ယႃႇဢဝ်သီလိူင် ဝဵၼ်း လႃးလႃး မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ သီလိူင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးမႄး ၵူၼ်းယၢမ်ႈမီးမႄးယဝ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးဢဝ်သီၶၢဝ်ဝဵၼ်း ပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢႃႇယုယႂ်ႇ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵမ်သိၼ် ၵမ်ထမ်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

Copyright
Labels: Culture
TAI History