တၢင်းသိူဝ်းလွင်ႈလူလိၵ်ႈ

"What a man can be, he must be. This need we
 call selfactualigation."
                                                    Abraham Maslow

"ၵူၼ်းၼိုင်ႈ​ၵေႃႉၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၵႃႈႁိုဝ်၊ ꩡွမ်းၼင်ႇၼမ်ႉၵတ်ႉ
မၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းပဵၼ်မႃးလႆႈ။ ꩡိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ တူဝ်ꩡဝ်ႈ
ၵဝ်ႇ ၶိုၼ်းဢိင်တူဝ်ၵဝ်ႇ​သေ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႆႈၼႆယဝ်ႉ။"

တူဝ်ထူပ်း
          ၼႂ်းၽဝႁဝ်းၶႃႈ တၢင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ၼမ်ဢွၼ်ၵၼ်မူၼ်ႈ
သိူဝ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈသင် သမ်ႉမူၼ်ႈသိူဝ်းလႃႇ။
          ​ပေႃး​တေလၢတ်ႈပွတ်းပွတ်းꩡိုင် ယွၼ်ႉလူလိၵ်ႈ​လႄႈသိူဝ်း
ယဝ်ႉ။ လူလိၵ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်​ၵေႃႈ လႆႈ
ႁၼ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈငိၼ်း​ၵေႃႈ လႆႈငိၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဢမ်ႇ

ႁူႉၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈလူလိၵ်ႈ​လႄႈ လႆႈႁူႉမႃးယဝ်ႉ။ ​ပေႃးတၢင်းႁူႉၼမ်
မႃး​ၵေႃႈ လွင်ႈၽဝႁဝ်းၼႆႉမၼ်းမီးၽွၼ်းလီလူင်ꩡိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ꩡွင်ႇ
​တေႁူႉမႃးယဝ်ႉ။ မူၼ်ႈသိူဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ ꩡိူင်ႉၼင်ႇလိၵ်ႈပၼ်တၢင်းႁူႉ
ꩡၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်ꩡႂ်ႁဝ်း ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇလီၼၼ်ႉ လိၵ်ႈပၢႆးမွၼ်း​ၵေႃႈ
ꩡၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၽွၼ်းလီယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူင်းၶဝ် ဝွၵ်းၶဝ် ꩡၵႂႃႇ
ꩡိူဝ်းၼႆႉ ယိုင်ႈလူယိုင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းမႃး ​မေႃၶုၵ်းꩡႂ်လႆႈမႃး
​မေႃ​ၶေႃးၶူမ်ꩡွမ်းမႃး ၼမ်ႉတႃ​မေႃတူၵ်းမႃးယဝ်ႉ။ ​ပေႉသမ်ႉၼမ်ႉ
တႃတူၵ်း​သေတႃႉ မီးတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းယူႇ မီးတၢင်းႁၢၼ်ႉꩡႂ်ယူႇယဝ်ႉ။
            ဢၼ်လီႁၵ်ႉ ဢၼ်လီၶႂ်ႈၶူဝ် ဢၼ်လီၵူဝ်​ႁေ ဢၼ်လီတူၵ်း
ꩡႂ် ဢၼ်လီ​ဢေးလူ ဢၼ်လီတိတ်ႇယဵၼ်ၵတ်းꩡိုၼ်ႈ ဢၼ်လီႁတ်း
ႁၢၼ်လႅတ်းသႅဝ်း ꩡၵႂႃႇꩡိူဝ်းၼႆႉ​ၵေႃႈ ယိုင်ႈလူယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်း
ႁႂ်ႈၶႂ်ႈလူမႃးတိၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈလၢႆးၼ​ႆႉ ၸၢင်ႈၸၼ်ဢဝ်ꩡႂ်
ၵူၼ်း ထိုင်တီႈ​ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈၽႃႈပပ်ႉ မၼ်း​ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။
              လူလိၵ်ႈၼႆႉ မီးတၢင်းသိူဝ်းဢိူဝ်ႈ ꩡွင်ႇၶႂ်ႈလူႁိုဝ်၊
              ၶႂ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းယူႇႁ လူလိၵ်ႈ​လႄႈ။

​ပေႃးၶႂ်ႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ
           ၵူၼ်း​ၵေႃႉလူလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ꩡၢင်ႈမီးတၢင်းႁူႉႁၼ်ၶႅၼ်ႇယဝ်ႉ။
ၶႂ်ႈႁူႉၶႅၼ်ႇယူႇႁ။ ​ပေႃးၶႂ်ႈႁူႉၶႅၼ်ႇ​ၵေႃႈ လူလိၵ်ႈ​လႄႈ။
           ​ၵေႃႉလူလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ၽႂ်​သေဢမ်ႇဝႃႈ တိုၼ်းၶႅၼ်ႇလိူဝ်မႃး
ယဝ်ႉ။ ꩡိူဝ်းတၢင်းႁူႉၶႅၼ်ႇၼၼ်ႉ တိုၼ်းမီးတၢင်းႁၼ်ၵႂၢင်ႈလိူဝ်ၵူၼ်း
ယူဝ်းယူဝ်းၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ႁႅင်းထၢတ်ႈꩡႂ်​ၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်မႃး
ယဝ်ႉ။ ႁူမ်ꩡူမ်းꩡွမ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ြတႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈယဝ်ႉ။
          မိူၼ်ၼင်ႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဝႅတ်ႉၼၢမ်း ႁူဝ်ႇၶျီႇမိၼ်း၊
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​ၶႄႇ မဝ်ႉꩡိူဝ်ႇတူင်း၊ ၽူႈဢႉၼ်ႁူဝ်ဢၼ်ဢွၼ်
ဢဝ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မႅၼ်ႉမႃႇႁဝ်း လွတ်ႈလႅဝ်းမႃး ꩡိူင်ႉၼင်ႇဢွင်ႇသၢၼ်း
ၶဝ်ꩡိူဝ်းၼႆႉ ​ပေႃးမႃးၵွၵ်းတူၺ်းပိုၼ်းၶဝ်ꩡိုင် တိုၼ်းႁၼ်ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်
ႁၵ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးမႃး လူလိၵ်ႈလၢႆးမႃးꩡဵမ်လဵၵ်ႉၵူႈ​ၵေႃႉယဝ်ႉ။
         ဢွင်ႇသၢၼ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈမၼ်းတ​ိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈꩡၼ်ႉꩡွမ်ယူႇၼၼ်ႉ ၶၢဝ်း
ၵၢင်ၶမ်ႈသိပ်းမွင်းမႃး ပိုၼ်ႈပိၵ်ႉၽႆး​သေတႃႉ မၼ်းၶိုၼ်းတႆးၾႆးတဵၼ်း
​ꩡပ်းၼိူဝ်တိူၵ်ႈလဵၵ်းမၼ်း​သေ သိုပ်ႇလူလိၵ်ႈ​တေႃႇတဵင်ႈၶိုၼ်းၵူႈၶမ်ႈၼႆ
ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁွင်းမၼ်းꩡိူဝ်းၼၼ်ႉ​ၵေႃႈ ​ပေႃးပဵၼ်ၵွင်ပပ်ႉလိၵ်ႈလၢႆလၢႆ
ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလူလိၵ်ႈၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယဝ်ႉ။  တီႈ​တေႉမၼ်း
မၼ်းဢမ်ႇပႃးꩡႂ်ၵၢၼ်မိူင်း၊ ယိူင်းဢၢၼ်းမၼ်း​တေႉ ၶႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းတႅမ်ႈ
လိၵ်ႈ​ၵေႃႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလူလိၵ်ႈၵူႈၶမ်ႈ​လႄႈ ၶီႈတဵၼ်
ၼိူဝ်တိူၵ်ႈလဵၵ်းမၼ်းၼၼ်ႉ​ၵေႃႈ ​ပေႃးသူတ်ႇလူင်ဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ​မၼ်းပဵၼ်
​ၵေႃႉ လူလိၵ်ႈလၢႆးလိူဝ်​လႄႈ ꩡင်ႇ​ပေႃးႁႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႆႈလွတ်ႈ
ဢွၵ်ႇတႂ်ႈၶီႈၶႃႈပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ​​ပေႃးၶႂ်ႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လူလိၵ်ႈ​လႄႈ၊ တိုၼ်း
ၶႅၼ်ႇမႃး ဢမ်ႇၵတ်ႈ။

​ပေႃးလူလိၵ်ႈၵွၼ်ႇ
           ​ၵေႃႉဢၼ်လူလိၵ်ႈၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉ ပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးႁၼ်တဵမ်တူဝ်
​လႄႈ ꩡၢင်ႈ​မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းႁႂ်ႈလီထွမ်ႇ၊ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈၶႂ်ႈထွမ်ႇ၊ ႁႂ်ႈ
ပိူၼ်ႈမႅၼ်ႈꩡႂ် ​တေႇၵႂႃႇꩡိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉဢမ်ႇꩡႂ်ႈဝႃႈ​မေႃမႃး
ငၢႆႈငၢႆႈ​ၼေႃ၊ ​ပေႃးလူလိၵ်ႈၵွၼ်ႇ။
          လႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလူလိၵ်ႈၼမၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းꩡိူဝ်းꩡိုဝ်ႈသဵင်
ယႂ်ႇတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်လူလိၵ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ​ပေႃးလူလိၵ်ႈၼမၼမ်ꩡိုင်
တိုၼ်းထၢင်ႇꩡႅင်ႈမႃးၵူၺ်း။ ​ပေႃးလူမႅၼ်ႈလိၵ်ႈၼမ်ၼမ်ꩡိုင် ၽွၼ်းလီ
လွင်ႈလူလိၵ်ႈၼမ်ၵႃႈႁိုဝ်ၼႆ ꩡင်ႇ​တေႁူႉမႃးယဝ်ႉ။ ​ပေႃးႁူႉၽွၼ်း
လီမၼ်းမႃး​ၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းပဝ်ႇလၢပ်ႈၽၢင်းလၢႆ
ယဝ်ႉ။ ယိုင်ႈႁူႉမႃးၼမၼမ် ယိုင်ႈၶႅၼ်းၶႂ်ႈႁူႉမႃးၼမ်ၼမ်ယဝ်ႉ။
          မီးတၢင်းမူၼ်းသိူဝ်းꩡွမ်းလိၵ်ႈလၢႆးမႃး​လႄႈ လွင်ႈဢၼ်ၼႂ်း
ꩡၢတ်ႈပၢၼ်​တေႉꩡဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းယူႇ လွင်ႈတၢင်း​ၵျေႃႇ
လွင်ႈတၢင်းတုၵ်ႉ လွင်ႈတၢင်းသုၵ်ႉလွင်ႈတၢင်းသိူဝ်းꩡိူဝ်းၼႆႉ ꩡၢင်ႈ
​တေႃႇသူႈလႆႈလီလီငၢမ်းငၢမ်း၊ ​ပေ့သမ်ႉထူပ်းတၢင်းတုၵ်ႉ​ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶီ
ငဝ်မွင်ꩡႂ်ၵႃႈႁိုဝ်​သေ မိူဝ်ႈထူပ်းလွင်ႈသိူဝ်းမႃး​ၵေႃႈ ​မေႃဝႆႉသတိလီ
မၼ်ႈၵိုမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃး​ၵေႃႈ ​မေႃႁၼ်လီ​သေ ႁႂ်ႈꩡႂ်
​ပေႃးမီးတၢင်းသိူဝ်းယူႇတႃႇ​သေႇ​လႄႈ ꩡင်ႇပၼ်ႁူဝ်​ၶေႃႈဝႆႉဝႃႈ
(တၢင်းသိူဝ်း လွင်ႈလူလိၵ်ႈ)ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

          *ၵူၼ်းလူလိၵ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လႆႈ ၵူႈ​ၵေႃႉ
           ​ ​သေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵူႈ​ၵေႃႉၼၼ်ႉ
            ပဵၼ်ၵူၼ်းလူလိၵ်ႈၵူႈ​ၵေႃႉဢိူဝ်ႈ*

                                                        ဢိင်-စာပေတာ၀န်
                                                ႁၢၼ်ၶိူဝ်း/ထုင်ႉသၼ်လွႆၵွၼ်။