ၶႆႇၵႆႇလႄႈ ၵႆႇမႄႈ ဢၼ်လႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်း

ၶႆႇၵႆႇ လႄႈ ၵႆႇမႄႈ ၽႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်း?

------------------------------------------
ပေႃး ၶႆႇၵႆႇမႃးဢွၼ်တၢင်း။

ၶႆႇၵႆႇ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၵႆႇဢွၼ်ႇ၊ ၵႆႇဢွၼ်ႇ ပဵၼ်မႃး ၵႆႇမႄႈလူင်၊ ၵႆႇမႄႈလူင်ၶိုၼ်းၶႆႇ၊ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၵႆႇဢွၼ်ႇ။
ပေႃးၵႆႇမႄႈမႃးဢွၼ်တၢင်း။

ၵႆႇမႄႈၶႆႇဢွၵ်ႇၶႆႇ၊ ၶႆႇ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၵႆႇဢွၼ်ႇ၊ ၵႆႇဢွၼ်ႇ ပဵၼ်မႃးၵႆႇမႄႈလူင်။
ၶႆႇ လႄႈ ၵႆႇ ၶႂ်ႈဝူၼ်ႉတူၺ်းဢၼ်လႂ်ဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ဝူၼ်ႉ ပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်ႇမႃး လွင်ႈတၢင်းမၼ်းမိူၼ်ၵၼ်။
လွင်ႈၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ပ​ဝေသၼီႇ ၶဝ်ပုၼ်ႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉမႃးၸဵမ်လႂ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ဢွၵ်ႇၶေႃႈ ၵႂၢမ်းတႃႉၵၼ်သေ ထၢမ်ၵၼ်မႃး။
ၶႆႇၵႆႇလႄႈ ၵႆႇမႄႈၼႆႉ ဢၼ်လႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်း၊ မီးဢၼ်
လႂ်ယဝ်ႉသေ ၸွင်ႇၵွႆႈမႃးဢၼ်လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၶႆႇၵႆႇတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးလႄႈ ပဵၼ်မႃးၵႆႇမႄႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႆႇၵႆႇ မႃးဢွၼ်တၢင်းႁိုဝ်?
ဢမ်ႇၼၼ်
ပေႃးဢမ်ႇမီးၵႆႇမႄႈ ဢမ်ႇမီးလႆႈ ၶႆႇၵႆႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵႆႇမႄႈ မႃးဢွၼ်တၢင်းၼႆႁိုဝ်?
မိူဝ်ႈၸၸၼၼ်ႉ ၶႆႇၵႆႇ လႄႈ ၵႆႇမႄႈၼႆႉတေဢမ်ႇ
ပဵၼ်မႃးလႆႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်၊ တေလႆႈမႃးဢွၼ်တၢင်း သေဢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးမႃးဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ၊
ၵွပ်ႈၼၼ် ဢၼ်လႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်း
*** *** ***
လွင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝူၼ်ႉသေ တွပ်ႇလွင်ႈ ၵျေႃႇၵၼ်ၵေႃႈဝႃႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽူႈမီးပၢႆးဝူၼ်ႉၶဝ် ၶဝ်ဝူၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးယူႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ယႃႇဝႃႈ ၶႆႇ လႄႈၵႆႇမႄႈ ၵူၺ်းလႃႈ တေႃႇၼင်ႇတူဝ်ဢၼ်မီးၸႂ် ၼႂ်းလုၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ မိူဝ်ႈၸၸ ၼၼ်ႉပဵၼ်ႁိုဝ်မႃး မီးမႃး၊ တင်းလိူၼ် လႄႈ တင်းလၢဝ်ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပၼ်ႁႃလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ ၶႆႇၵႆႇ လႄႈ ၵႆႇမႄႈ
ဢွၼ်ႇၼႆႉၵူၺ်း ဢဝ်မႃးႁဵတ်းလွင်ႈတၢင်းသေ ဝူၼ်ႉပၼ် ၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉၶမ်ႇၶမ်ႇ ပေႃးၼၼ် လွင်ႈၼႂ်းလုၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇလူင် ၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းပဵၼ် ပၼ်ႁႃလူင် တၢင်းဝူၼ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈ သႂ်ႇႁူဝ်ၶေႃႈမၼ်းဝႆႉဝႃႈ ၶႆႇၵႆႇ လႄႈ ၵႆႇမႄႈ ၼႆလႄႈ သိုပ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်း။
ၶႆႇၵႆႈ လႄႈ ၵႆႇမႄႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ၵေႃႈ မၼ်းၵေႃႈ မီး
ၽွၼ်းလီၼိူဝ်ၵၼ်ယူႇၼင်ႇၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၺ်းပိုင်ႈငၢမ်ႈ ငၢမ်ႈပိုင်ႈၵူၺ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၶေႃႈတွပ်ႇ Charless Darwin ဢီပေႃးလူးသိၼ်း သီဢူဝ်ရီ။ ပေႃးဢဝ်ၸွမ်း တႃႇဝိၼ်ႇ သီႇဢူဝ်ရီ၊
လွင်ႈၸႂ် (species)သတ်တဝႃႇ ၼႂ်းလုၵ်ႈၼႆႉ ပေႃးႁိုင်
မႃး မၼ်းၸၢင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၼႆယဝ်ႉ၊ (mutation) တူဝ်ပေႃႈ လႄႈတူဝ်မႄႈ မဵဝ်းမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေယူႇသဝ်း
ၸွမ်းၵၼ် မႃးလႄႈ ဢဝ်မဵဝ်းမၼ်းတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇ ပဵၼ်ထႅင်ႈလၢႆမဵဝ်း ၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်
တူဝ်ဢၼ်မိူၼ်ၵႆႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႆႇသေယူႇႁူမ်ႈ
ႁွမ်းၸွမ်ၵၼ်မႃး တင်းတူဝ်သတ်းဢၼ်ၶႂ်ႈမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ တင်းၼမ်ၼႆယဝ်ႉ ဢမ်ႁိုင်တီႈၼႂ်းတွင်ႉၸိူဝ်းပဵၼ်တူဝ်
မႄႈၼၼ်ႉ တေႇပဵၼ်မႃး ၶႆႇၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၶႆႇဢွၵ်ႇၶႆႇ
မႃးသေ ငွမ်း/ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃး သမ်ႉဢမ်ႇမိူၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ် တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ် ၵႆႇ ဢၼ်တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်း သုတ်းၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၶႆႇၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ် ၵႆႇ ယဝ်ႉ ၵႆႇတူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈယူႇႁူမ်ႈႁွမ်းၸိူဝ်း ဢၼ်မိူၼ် ၵႆႇၼၼ်ႉသေ ၶႆႇ / တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈ ၵႆႇတင်းၼမ်ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉတေႉ တေဢမ်ႇပႆႇမီးၵႆႇ။ ယွၼ်ႉတူဝ်ဢၼ်မိူၼ်ၵႆႇ ၵူၺ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေ သမ်ႉယူႇၸွမ်းၵၼ်မႃးလႄႈ ၸင်ႇတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးတူဝ်ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ် ပေႃႈလႄႈမႄႈမၼ်းၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ တူဝ်ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ပေႃႈလႄႈမႄႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ၵႆႇ ၼႆယဝ်ႉ။
တီႈပွင်ႇမၼ်းတေႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မႄႈမၼ်းပဵၼ်တႆး ဢူႈမၼ်းပဵၼ်ၶႄႇ လုၵ်ႈမၼ်းပဵၼ်မၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်တေႉ ၶႆႇၵႆႇ လႄႈ ၵႆႇမႄႈၼႆႉ လႆႈဝႃႈ ၶႆႇၵႆႇ ဢွၵ်ႇမႃးဢွၼ်တၢင်းၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇဝိၼ်ႇ သီႇဢူဝ်ရီၼၼ်ႉ ဢၼ်မိူၼ် ၵႆႇသေၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးပၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵႆႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ
ယွၼ်ႉၶဝ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ မီးတူဝ်ဢၼ်မိူၼ်ၵႆႇၼႆယဝ်ႉ။
သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၶႆႇ လႄႈ တူဝ်မႄႈ ၼႆလၢႆလၢႆ ဢမ်ႇသႂ်ႇပႃးၵႆႇမၼ်းလူး တေဝႃႈၸိူဝ်ႉႁိုဝ်? ဢၼ်လႂ် တေဢွၵ်ႇမႃးဢွၼ်တၢင်း?

ၼပ်ႉယမ်ၽူႈလူလိၵ်ႈႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈသေ--- ၸဝ်ႈၶေမိၼ်ႇတႃႉ မိူင်းသူႈ